Το λιμάνι της άφιξης

Το πρωί της 20ης Αυγούστου του 2015 δένει στο λιμάνι του Πειραιά το πλοίο “Ελευθέριος Βενιζέλος” το οποίο μεταφέρει 2.440 πρόσφυγες από τη Συρία. Σε αυτό το πρώτο δρομολόγιο επιβιβάστηκαν 1.308 άτομα από την Κώ, 124 από την Κάλυμνο, 300 από τη Λέρο και 708 από τη Μυτιλήνη. 

Την πρώτη άφιξη του Ελευθέριος Βενιζέλος ακολούθησαν πολλά δρομολόγια που μετέφεραν για αρκετούς μήνες πρόσφυγες από τα νησιά στην ενδοχώρα. Μόνο τον Σεπτέμβρη του 2015 αποβιβάστηκαν στον Πειραιά παραπάνω από 150.000 πρόσφυγες. Η ελληνική κυβέρνηση ναυλώνει πλοία για τη μεταφορά προσφύγων από τα νησιά του Βορείου Αιγαίου προς τον Πειραιά και την Καβάλα ενώ πολλοί πρόσφυγες επιβιβάζονται και στα πλοία της γραμμής. Σύμφωνα με δημοσιεύματα η κίνηση των αντίστοιχων δρομολογίων διπλασιάζεται ή ακόμα και τριπλασιάζεται το τρίτο και το τέταρτο τρίμηνο του 2015. Όπως χαρακτηριστικά διαβάζουμε στην εφημερίδα Εμπρός της Λέσβου για πρώτη φορά στην ιστορία του νησιού, υπήρχαν επιβατικά πλοία που περίμεναν εκτός λιμανιού (αρόδο) να ανοίξει θέση για να προσδέσουν στο λιμάνι.

Εκείνους τους πρώτους μήνες ένα τεράστιο κίνημα υποστήριξης και αλληλεγγύης εκδηλώνεται τόσο στο λιμάνι του Πειραιά όσο και σε όλη την χώρα. Ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2015 οι πρώτες εθελοντικές ομάδες βρίσκονται στο λιμάνι και παρέχουν βασικά ήδη -νερά, τρόφιμα, ήδη υγιεινής, ρούχα- στους πρόσφυγες για να συνεχίσουν το ταξίδι τους. Ενδεικτικό του κλίματος της περιόδου είναι το αφιέρωμα της εφημερίδας Καθημερινή για το ταξίδι των προσφύγων με το πλοίο Ελευθέριος Βενιζέλος. 

Είναι εκείνη η περίοδος που περισσότεροι από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες καταφέρνουν να διασχίσουν τα θαλάσσια σύνορα Τουρκίας Ελλάδας και φτάνουν στα νησιά του Αιγαίου. Είναι εκείνη η περίοδος που ονομάστηκε “προσφυγική κρίση”, μια επιλογή όρων που υποκρύπτει ότι οι μαζικές προσφυγικές μετακινήσεις ονομάζονται “κρίσεις” μόνο όταν ακουμπούν στο Ευρωπαϊκό έδαφος καθώς η μαζική έξοδος από τη Συρία είχε ξεκινήσει ήδη από το 2011. Στις κριτικές μεταναστευτικές σπουδές εκείνη η περίοδος ονομάστηκε το “καλοκαίρι της μετανάστευσης” καθώς ήταν μια περίοδος που η μαζικότητα και η αποφασιστικότητα των προσφύγων κατάφερε ενσώματα να αμφισβητήσει τα τείχη της Ευρώπης Φρούριο.