Το μπεζεστένι, δεκαετία του 1920

Στην καρτ-ποστάλ εικονίζεται το μπεζεστένι της Θεσσαλονίκης, το οποίο βρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Βενιζέλου. Η καρτ-ποστάλ κυκλοφόρησε κατά τα έτη 1925-1930 και αποτυπώνει στιγμιαία  την κίνηση σε ένα σημαντικό εμπορικό σημείο της πόλης, όπως αυτό αναδείχθηκε σε σειρά πολλών χρόνων.

Ως προς το είδος του εικονιζόμενου κτιρίου, τα μπεζεστένια αποτελούν μορφή κλειστής αγοράς/εμπορικού κέντρου που συναντάται κατά την οθωμανική περίοδο σε μεγάλες κυρίως πόλεις της οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σχετικά με το μπεζεστένι της Θεσσαλονίκης, διαφορετικοί ερευνητές έχουν αναφερθεί σε διαφορετικούς χρόνους ανέγερσής του. Σύμφωνα με την Αστρεινίδου-Κωτσάκη μελετητές πιθανολογούν ότι το μπεζεστένι της Θεσσαλονίκης κατασκευάστηκε περί τα έτη 1455-1459 ή και αργότερα, κατά την περίοδο 1481-1512.

Ως χώροι κλειστής αγοράς, τα μπεζεστένια συνδέθηκαν ιδιαίτερα κατά τον 16ο αιώνα με την αγοραπωλησία υφασμάτων. Ήταν τόποι εμπορικών συναλλαγών, συναντήσεων αλλά και φύλαξης πολύτιμων ειδών, όπου πέραν των υφασμάτων συχνά φυλάσσονταν, αλλά και πωλούνταν πολύτιμοι λίθοι, κοσμήματα, χρυσό και ασήμι. Συχνά, με κέντρο τα μπεζεστένια οργανώνονταν καραβάνια, πραγματοποιούνταν αγοραπωλησίες δούλων και φυλάσσονταν χρήματα και σημαντικά έγγραφα. Πόλεις στις οποίες οι οικονομικές συναλλαγές σχετίστηκαν  με την εμπορία υφασμάτων διέθεταν το δικό τους μπεζεστένι. Χαρακτηριστικά παραδείγματα των ανά τόπους μπεζεστενίων είναι εκείνο της Αδριανούπολης, το οποίο συνδέθηκε στενά με το εμπόριο της τσόχας και των υφασμάτων βάμβακος, της Άγκυρας, γνωστό για την εμπορία υφασμάτων μοχέρ, το μπεζεστένι της Φιλιππούπολης, αλλά και της Θεσσαλονίκης, το οποίο ήταν γνωστό για τη διάθεση μάλλινων υφασμάτων. 

Η Αλέκα Καραδήμου-Γερόλυμπου αποδίδει τους μετασχηματισμούς της περιοχής του μπεζεστενίου κατά την οθωμανική περίοδο, αλλά και κατά το πέρας αυτής ακολούθως: «από τους πρώτους αιώνες της ζωής της, η Θεσσαλονίκη, κατ’ εξοχήν εμπορική πόλη, ανέπτυξε την εκτεταμένη κεντρική αγορά της στην περιοχή νοτιοδυτικά από το ελληνορωμαϊκό της κέντρο και τη διασταύρωση των δύο σημαντικότερων δρόμων της (Eγνατία και Bενιζέλου) μέχρι το λιμάνι. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας (1430-1912) ο χώρος αυτός αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία, γιατί αποτελεί τη μόνη μορφή κέντρου. Πρόχειρα στεγασμένοι δρόμοι με μαγαζιά, χάνια με τις τετράγωνες αυλές τους, στενά περάσματα με εργαστήρια, ακανόνιστα σταυροδρόμια με καφενεία, καλύπτουν τις ανάγκες της πόλης για μεταποίηση, εμπόριο και κάθε λογής συναλλαγές και υπηρεσίες. Mε το πέρασμα των αιώνων χαλαρώνει, χωρίς όμως να εξαφανίζεται, η αρχική αυστηρότητα που είχε συγκεντρώσει τα επαγγέλματα κατά συντεχνίες, εντάσσοντάς τα σε ομόκεντρους κύκλους στο χώρο, σε αποστάσεις ανάλογες με το βαθμό ιερότητας των εμπορευμάτων».

Στις απαρχές του 20ού αιώνα, έπειτα από την ένωση της Θεσσαλονίκης με το ελληνικό κράτος, τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917, αλλά και τη μαζική έλευση προσφύγων στην πόλη με την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης, το μπεζεστένι και η γύρω εμπορική περιοχή συνεχίζουν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην οικονομική και εμπορική ζωή της πόλης.