Αθλητικοί σύλλογοι Μικρασιατών

Πολύ σύντομα μετά την εγκατάσταση Μικρασιατών στα Χανιά έκαναν την εμφάνισή τους προσφυγικά αθλητικά σωματεία. Το πρώτο γνωστό ήταν το Αθλητικό Σωματείο Ιωνία. Η ιδέα σύστασής του υλοποιήθηκε από μια παρέα προσφύγων, που θέλησαν να συγκροτήσουν μια ομάδα προσφυγική σε μια διάθεση επανασύστασης των αθλητικών σωματείων που χάθηκαν με την Καταστροφή και την προσφυγιά. Το ποδόσφαιρο ήταν η κύρια δραστηριότητα της Ιωνίας.

Οι ελλείψεις ήταν στοιχειώδεις από την αρχή: σύμφωνα με δημοσίευμα της  εφημερίδας Αθλητικά Νέα, το 1923 «οίκημα δεν υπήρχε και επανειλημμένως το Διοικητικόν Συμβούλιον του σωματείου συνήρχετο εις τον… Δημοτικόν Κήπον. […] Δεν υπήρχον τα χρήματα για την αγορά των υποδημάτων και φανελλών […] προπονήσεις της τας πρώτας έκαμνε εις το αεροδρόμιον του Αγίου Ιωάννου».

Η οικονομική δυσχέρεια αντιμετωπιζόταν, κυρίως, από την προσφορά χρημάτων κι εργασίας από τους ίδιους τους πρόσφυγες, τόσο στην αρχή, όσο και κατά τις επόμενες δεκαετίες. Ο Κυριάκος Μπαλής, αντιπρόεδρος της Αδελφότητας Μικρασιατών Χανίων και ενεργός στη διοίκηση της Ιωνίας για δεκαετίες μέχρι σήμερα, εξηγεί σε συνέντευξή του ότι η ομάδα δεν είχε ποτέ χορηγίες. «Από δικούς μας πόρους επροσφέραμε στην ομάδα. Όλοι βάζανε λεφτά από την τσέπη τους, γιατί αγαπούσανε την Ιωνία. Ίωνες. Τα παράλια της Μικράς Ασίας. Ιωνία, Ίωνες».

Το σωματείο δραστηριοποιήθηκε και σε άλλα αθλήματα από νωρίς. Ήδη το 1924 είχε τομέα κολύμβησης και το 1928 η Ιωνία ήταν πρωταθλήτρια στο βόλεϊ. Παράλληλα, σκοπός των μελών της ήταν να προσφέρουν υπηρεσίες διευκόλυνσης των προσφύγων. Έτσι, τα πρώτα χρόνια η Ιωνία είχε οργανώσει γραφεία εύρεσης εργασίας προσφύγων, ενώ αργότερα, στα 1932, ανακοινώνεται σε εφημερίδα ότι «ο αθλητικός και ποδοσφαιρικός Σύλλογος «Ιωνία» δίδει ευεργετικήν κινηματογραφικήν παράστασιν εις τον κινηματογράφον του Δημοτικού Κήπου».

Η σημαία της ομάδας παρέπεμπε στην ιστορία, ενδεχομένως και στις προσδοκίες, των προσφύγων όταν έφτασαν στην Ελλάδα. Επρόκειτο για ένα τριγωνικό λάβαρο μαύρο, με κεντημένο το όνομα «Ιωνία». Δίπλα βρισκόταν μια φτερωτή Νίκη πάνω από την Κωνσταντινούπολη και τη Μικρά Ασία και ακολουθούσε το νησί της Κρήτης. Η σημαία εκτέθηκε πρόσφατα, με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, στην έκθεση «Ιωνία, Ίκαρος, Κρητικός Αστήρ, της προσφυγιάς φανάρι. Ιστορίες ποδοσφαίρου από τη Μικρά Ασία στα Χανιά».

Εκτός από την Ιωνία, στα Χανιά συγκροτήθηκαν κι άλλοι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι, αμιγώς προσφυγικοί ή και μικτοί. Τέτοιοι ήταν ο Απόλλων, από την περιοχή του Βαρουσίου-Νέας Χώρας, ο Άρης Βαμβακόπουλου, που αργότερα μετονομάστηκε σε Ανατολικός Αστήρ και Κρητικός Αστήρ, ο Ίκαρος Πασακακίου.