Η Ακρόπολη της Θεσσαλονίκης
Πόλη
Περίοδος Μετακίνησης
Αφηγήσεις Πόλης
Χρονολογία
Κατηγορία
Πλήρης Περιγραφή
Η περιοχή της Ακρόπολης παρέμεινε αραιοκατοικημένη καθόλη τη διάρκεια της ιστορίας της Θεσσαλονίκης. Σημείο αναφοράς της περιοχής αποτελούσαν και αποτελούν οι πύλες (πορτάρες) των τειχών, ο Πύργος του Τριγωνίου ή της Αλύσεως και το Επταπύργιο ή Γεντί-Κουλέ, το φρούριο στο ψηλότερο σημείο της Ακρόπολης στο βορειοανατολικό άκρο των τειχών. Το Επταπύργιο παρουσιάζει κτίσματα διαφορετικών κατασκευαστικών φάσεων από τη βυζαντινή περίοδο (κυρίως την Παλαιολόγειο περίοδο), τα χρόνια της Τουρκοκρατίας και τον 20ο αιώνα. Η μετατροπή του φρουρίου σε φυλακές το 1890 και η λειτουργία αυτών έως το 1989 άλλαξε ακόμα περισσότερο το συγκρότημα με την προσθήκη κτιρίων και βοηθητικών χώρων. Κυρίως όμως κατέστησε το κτιριακό αυτό συγκρότημα συνώνυμο της σκληρότητας του σωφρονιστικού συστήματος της χώρας. Στο Γεντί-Κουλέ εγκλείστηκαν σε απάνθρωπες συνθήκες χιλιάδες ποινικοί και πολιτικοί κρατούμενοι ενώ ο χώρος πέριξ του συγκροτήματος (όπου παλιά υπήρχαν διάσπαρτα μουσουλμανικά νεκροταφεία) υπήρξε χώρος εκτελέσεων, κυρίως την περίοδο του εμφυλίου πολέμου. Η γειτονιά επηρεάστηκε για πολλά χρόνια από τη γειτνίαση με τη φυλακή. Η κακή φήμη της τελευταίας εξαπλώθηκε συχνά σε όλη την περιοχή.
Μετά την έξοδο των μουσουλμάνων το 1924 αρκετά οικόπεδα της περιοχής βγήκαν σε πλειστηριασμό ως ανταλλάξιμα. Ταυτόχρονα πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο καθώς και οικογένειες Ρομά εγκαταστάθηκαν στην περιοχή. Η δόμηση όμως της παρέμεινε αραιή, ιδίως αν συγκριθεί με την υπόλοιπη Άνω Πόλη. Το 1933 εγκρίθηκε το νέο ρυμοτομικό σχέδιο της περιοχής. Στο ίδιο σχέδιο αποτυπώθηκε ταυτόχρονα η υπάρχουσα δόμηση: λιγοστά οικήματα με αρκετές αδόμητες εκτάσεις όπως φαίνεται σε φωτογραφίες της ίδιας χρονολογίας . Η κατάσταση δεν άλλαξε ριζικά την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Πολλά από τα σπίτια της περιοχής προήλθαν την εποχή αυτή από αυθαίρετη δόμηση που χρησιμοποίησε ως μέρος της τοιχοδομής τα τείχη, τα λεγόμενα «καστρόπληκτα» .
Μόνο μεταπολεμικά και με την εγκατάσταση αρκετών εσωτερικών μεταναστών η δόμηση της περιοχή θα πυκνώσει. Κέντρο της περιοχής ήταν η πλατεία της εκκλησίας των Αγίων Αναργύρων, η οποία χτίστηκε στη θέση προϋπάρχοντος τζαμιού που έφερε το όνομα Ποπαρά Τζαμί.
Βιβλιογραφία
Για το Επταπύργιο βλέπε τη δουλειά της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας Επταπυργίου: http://oralhistorygroups.gr/opi-ept/
https://www.youtube.com/watch?v=b4BI8F0xofo&ab_channel=OpiEptapyrgiou (όπου βίντεο σχετικά με έκθεση που οργάνωσε η ομάδα)