Η γειτονιά ως τόπος κοινωνικότητας γυναικών και παιδιών στη μεταπολεμική Νέα Ιωνία

Οι προσφυγικοί συνοικισμοί του Βόλου μετεξελίχθηκαν στη συνέχεια σε αμιγώς λαϊκές συνοικίες. Η γειτονιά, στο εσωτερικό αυτών των συνοικισμών, αποτελούσε έναν τόπο όπου αναπτύσσονταν κοινωνικά δίκτυα μέσω των οποίων οι άνθρωποι αναζητούσαν και πολλές φορές εξασφάλιζαν εργασία. Στο περιβάλλον αυτό, στοιχεία όπως η αμοιβαιότητα, η κοινοτικότητα, η συνοχή και η αλληλεγγύη αναπτύσσονταν, αν και πολλές φορές αυτά τα στοιχεία αποτελούσαν εύθραυστα φαινόμενα. Η διαμόρφωση μιας αίσθησης κοινών ενδιαφερόντων από τη μια και η διαστρωμάτωση μεταξύ της γραμμής του επαγγέλματος, της καταγωγής, του φύλου, της ηλικίας από την άλλη μπορούν να παρατηρηθούν στο πεδίο της γειτονιάς.

Το πρώτο στοιχείο που γίνεται άμεσα φανερό στις φωτογραφίες της εποχής είναι οι ελλείψεις σε έργα υποδομής στις προσφυγικές γειτονιές της Νέας Ιωνίας τρεις δεκαετίες μετά τη δημιουργία του συνοικισμού. Τα νοικοκυριά έπρεπε να προμηθεύονται νερό από τα πηγάδια που υπήρχαν σε διάφορα σημεία του συνοικισμού. Η φωτογραφία απεικονίζει αποκλειστικά γυναίκες και παιδιά να στέκονται στα πηγάδια και να μεταφέρουν νερό. Μια εργασία η οποία θεωρητικά εντασσόταν στις υποχρεώσεις του νοικοκυριού και γι’ αυτό γινόταν από γυναίκες. Έτσι, ένα μέρος της περιοχής, κάποιοι συγκεκριμένοι τόποι, φαίνεται πως «ανήκαν» στις γυναίκες. Ο δημόσιος χώρος της συνοικίας μοιάζει να «μοιράζεται» και να «διαχωρίζεται», όχι μόνο με βάση το επάγγελμα και το εισόδημα αλλά και με βάση το φύλο και την ηλικία. Οι φωτογραφίες αντικατοπτρίζουν μια εικόνα της καθημερινής ζωής της σχόλης των γυναικών του συνοικισμού μαρτυρώντας πως ο δρόμος της γειτονιάς υπήρξε το κύριο πεδίο της κοινωνικότητας των ίδιων των γυναικών αλλά και των παιδιών. Βέβαια, όσες γυναίκες εργάζονταν –σε εργοστάσια ή αλλού- κοινωνικοποιούνταν και στην εργασία. Η εκκλησία, επίσης, πρέπει να έπαιζε αυτό το ρόλο. Βλέπουμε, λοιπόν, γυναίκες όλων των ηλικιών  να κάθονται σε παρέες έξω από τις αυλές ή μπροστά από τους τοίχους των σπιτιών, να πλέκουν και να συνομιλούν, να παίζουν και να διασκεδάζουν.. Οι εικόνες αυτές, όπως και και εκείνες στις βρύσες, δίνουν την  αίσθηση πως μεταξύ των γυναικών της γειτονιάς υπήρχε εγγύτητα, αμεσότητα στις διαπροσωπικές σχέσεις.

Η γειτονιά, λοιπόν, ως κοινωνική σχέση συνάρθρωσης νοικοκυριών και ανθρώπων, ως συγκατοίκηση, αποτέλεσε την κεντρική μορφή συλλογικής οργάνωσης της καθημερινότητας για τις γυναίκες της Νέας Ιωνίας. Η γειτονιά, ο δρόμος, η αυλή, οι δημόσιες βρύσες, ήταν οι χώροι όπου συναθροίζονταν οι γυναίκες του συνοικισμού συζητούσαν για τα καθημερινά τους προβλήματα, για προσωπικά οικογενειακά ζητήματα, μοιράζονταν δηλαδή τις έγνοιες, τις σκοτούρες, τις λύπες αλλά και τις χαρές και τις προσδοκίες τους. Η γειτονιά δημιουργούσε έτσι την αίσθηση της συλλογικότητας, της κοινότητας, της ετερότητας από άλλες περιοχές της πόλης και έτσι την αίσθηση «του ανήκειν». Το «κουτσομπολιό» στο δρόμο ήταν το κανάλι μέσω του οποίου κυλούσαν τα αγαθά και η βοήθεια που χρειάζονταν η μια γειτόνισσα από την άλλη. Η γειτονιά, επίσης, μπορεί να λειτουργούσε ως κοινή γνώμη που επιδρούσε άμεσα ή έμμεσα στις οικογενειακές υποθέσεις. Θα ήταν λάθος όμως να δημιουργηθεί η εντύπωση πως οι σχέσεις ήταν πάντοτε φιλικές και αρμονικές. Πιθανότατα  δεν θα έλειπαν οι συγκρούσεις και οι αντιδικίες, απόρροια κυρίως της στενότητας του κοινού χώρου (της αυλής, του δρόμου) και άλλων δυσκολιών που προκαλούσε στην καθημερινότητα η έλλειψη υποδομών, το υποβαθμισμένο περιβάλλον αλλά και οι προσωπικές κακουχίες.