Η πρώτη απογραφή των προσφύγων

Τον Απρίλιο του 1923 διενεργήθηκε στην Ελλάδα η πρώτη συστηματική απογραφή των προσφύγων που είχαν μετακινηθεί στη χώρα από το 1914. Στη Μακεδονία της 6.4.1923 δημοσιεύθηκε αναλυτική ανακοίνωση που έδινε σχετικές οδηγίες σε όλους τους πρόσφυγες αρχηγούς οικογενειών (άνδρες ή γυναίκες). Για να διενεργηθεί η απογραφή απαγορεύθηκε η μετακίνηση των προσφύγων μέχρι την 20.4.1923 (πλην όσων μετέβαιναν για μόνιμη γεωργική εγκατάσταση). 

Στην ανακοίνωση επεξηγούνταν οι δύο βασικοί λόγοι διενέργειας της απογραφής. Ο πρώτος και προφανής ήταν η εξακρίβωση του αριθμού των προσφύγων, στοιχείο που θα βοηθούσε σημαντικά στο έργο της παροχής περίθαλψης. Ο δεύτερος και μάλλον σημαντικότερος σύμφωνα με την ανακοίνωση ήταν η καταγραφή της κινητής, ακίνητης και σε χρήμα περιουσίας που εγκατέλειψαν οι πρόσφυγες στις πατρίδες τους. Οι πρόσφυγες όφειλαν πριν προσέλθουν στα απογραφικά γραφεία να υπολογίσουν με ακρίβεια (και όχι εξογκωμένη) τη χρηματική αξία της περιουσίας τους με όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες Οι πρόσφυγες που δεν θα απογράφονταν θα έχαναν το δικαίωμα οποιασδήποτε κρατικής παροχής (συμπεριλαμβανομένης της παροχής άρτου).

Στη Θεσσαλονίκη οι κάτοικοι των περιοχών Καλαμαριάς, Τούμπας, Χαρμάνκιοϊ, Λεμπέτ, Τριανδρίας και Χαριλάου θα απογράφονταν από το προσωπικό  των υπηρεσιών του κάθε συνοικισμού. Οι υπόλοιποι πρόσφυγες που κατοικούσαν μέσα στην πόλη όφειλαν να παρουσιαστούν σε δέκα απογραφικά γραφεία που λειτούργησαν σε διαφορετικά σημεία. 

Τα αποτελέσματα της απογραφής δημοσιεύθηκαν τον ίδιο χρόνο. Αναλυτικά τα στοιχεία για τις τέσσερις πόλεις που μας απασχολούν εδώ στον παρακάτω πίνακα: