Ο κύκλος των μετοχιών: το Μετόχι Μπάρμπου

Το Μετόχι του Μπάρμπου βρισκόταν νότια της πόλης των Χανίων, στη συμβολή της σημερινής λεωφόρου Κ. Καραμανλή με την οδό Α. Παναγούλη. Την ονομασία του είχε πάρει, πιθανότατα, από την γειτνίασή του με τον τάφο του στρατηγού Οσμάν Μπαρμπούς, που είχε πέσει στην πολιορκία των Χανίων από τους Οθωμανούς το 1645.

Η οικία του μετοχιού φαίνεται ότι είχε κατασκευαστεί τον 17ο και 18ο αιώνα. Είχε μια κεντρική αυλόθυρα διακοσμημένη, ακολουθούσε μια δεύτερη καμάρα και οδηγούσε τον επισκέπτη στην κεντρική αυλή. Το ίδιο το οίκημα είχε ενετικές επιρροές και αρκετές μετέπειτα προσθήκες. Στο ισόγειό του λειτουργούσαν αποθήκες, ενώ το υπόλοιπο ήταν κατεξοχήν χώροι κατοικίας. Στον κήπο του υπήρχε μια αυγοειδής δεξαμενή νερού και γύρω είχε λουλούδια, έναν στεγασμένο χώρο και καλντερίμια, σύμφωνα με τις μαρτυρίες απογόνων προσφύγων που αποκαταστάθηκαν εκεί. Γύρω του είχε καλλιεργήσιμες εκτάσεις, ένα μαγγανοπήγαδο και λιοτρίβι.

Στο μετόχι μετά το 1924 αποκαταστάθηκαν Μικρασιάτες πρόσφυγες. Έζησαν εκεί μαζί 14 οικογένειες, σε καθεμιά από τις οποίες δόθηκε ένα δωμάτιο και κάποια δέντρα. Η Σοφία Κατσανεβάκη θυμάται να παίρνει η οικογένεια 30 ρίζες ελιές για την αποκατάστασή της. Η ίδια σχολιάζει ότι η αποκατάσταση αυτή δεν αρκούσε για την επιβίωση των οικογενειών. Έτσι, ο πατέρας της έγινε λαχανοπώλης με κατάστημα στο κέντρο της πόλης, ενώ η ίδια δούλεψε εργάτρια σε μεταξουργείο.

Το μετόχι σήμερα δεν αποτελεί ενιαία μονάδα. Η έκταση του έχει κατατμηθεί. Η αυλόθυρα, το οίκημα και αρκετά μέρη του σώζονται σε άσχημη κατάσταση και με απίθανες προοπτικές ανακατασκευής, σύμφωνα με τους τωρινούς ιδιοκτήτες του, λόγω του τεράστιου κόστους που θα απαιτούσε κάτι τέτοιο. Η μνήμη του μετοχιού σώζεται στην ονομασία της περιοχής, που λέγεται Μετόχι Μπάρμπου ή Κουμπές, από την ύπαρξη των ταφικών μνημείων με τρούλο που βρίσκονταν δίπλα στο μετόχι.

Στις φωτογραφίες που συνοδεύουν την παρούσα εγγραφή απεικονίζεται η φθορά του χώρου πλέον. Το πρώτο ζευγάρι φωτογραφιών δείχνουν την κεντρική αυλόθυρα με τους εκατέρωθεν φεγγίτες και την ραγδαία κατάρρευσή της: η πρώτη φωτογραφία τραβήχτηκε από τον Μανώλη Μανούσακα το 2007, η δεύτερη από τον Γ. Κώνστα το 2018. Είναι εμφανές ότι περίπου η μισή καμάρα στη δεύτερη φωτογραφία είναι ξαναχτισμένη. Οι επόμενες φωτογραφίες απεικονίζουν χαρακτηριστικά σημεία εντός του μετοχιού το 2018, επίσης από το άρθρο του Γ. Κώνστα.